9/22/24

Πλούτωνας ή Άδης - Pluto or Hades


Ο Πλούτωνας ήταν ο Θεός του κάτω κόσμου εκεί που κατοικούν οι θνητοί όταν αφήνουν τον επίγειο κόσμο.
Το βασίλειο του περιλαμβάνει και τον ορυκτό πλούτο που υπάρχει μέσα στη γη αλλά και τον πλούτο.
Ήταν γιός των Τιτάνων Κρόνου και Ρέας και αδελφός του Δία, του Ποσειδώνα, της Ήρας της Δήμητρας και της Εστίας.
Ο Κρόνος φοβόταν ότι ένα από τα παιδιά του θα του έπαιρνε το θρόνο και για να έχει το κεφάλι του ήσυχο καταβρόχθιζε κάθε νεογέννητο.
Η Ρέα όμως όταν γεννήθηκε ο Δίας που ήταν το τελευταίο παιδί, το έκρυψε και έδωσε στον Κρόνο να καταβροχθίσει μια φασκιωμένη πέτρα.
Όταν μεγάλωσε ο Δίας ελευθέρωσε τα αδέλφια του και στην Τιτανομαχία που ακολούθησε, οι μετέπειτα Ολύμπιοι Θεοί νίκησαν τους Τιτάνες.
Οι Τιτάνες φυλακίστηκαν από τους Ολύμπιους Θεούς για πάντα στα Τάρταρα.
Στην Τιτανομαχία οι Κύκλωπες βοήθησαν τους Ολύμπιους Θεούς δίνοντας στον Δία τον Κεραυνό,
 στον Ποσειδώνα την τρίαινα και στον Πλούτωνα ένα κράνος που έκανε αόρατο όποιον το φορούσε.
Ο κάτω κόσμος, το βασίλειο του Πλούτωνα, είχε στην είσοδο φύλακα τον τρικέφαλο Κέρβερο. 
Οι νεκροί εισέρχονταν στον κάτω κόσμο διασχίζοντας τον ποταμό Αχέροντα.
Τους συνόδευε με την βάρκα του ο Χάροντας ο οποίο ήθελε έναν οβολό που οι συγγενείς του νεκρού βάζαν κάτω από την γλώσσα του.
Όσοι δεν είχαν την δυνατότητα να πληρώσουν έμεναν για πάντα στην όχθη του ποταμού.
Οι κριτές του κάτω κόσμο έστελναν τον κάθε έναν θνητό αν ήταν ενάρετος ή στα Ηλύσια Πεδία  ή αν ήταν ασεβής ή κακός στα Τάρταρα. 
Στην περιοχή που υπήρχαν λειμώνες με τους ασφόδελους ήταν μία από τις τρεις περιοχές όπου περιφέρονταν αυτοί που δεν ήταν ούτε ενάρετοι ούτε κακοί.
Κριτές ήταν ο Μίνως, Ραδάμανθυς και ο Αιακός.
Υπήρχαν δύο πηγές, η πηγή της Λήθης όπου οι ψυχές που έπιναν ξεχνούσαν κάθε μνήμη και η πηγή της Μνημοσύνης όπου έπιναν οι μύστες των Μυστηρίων.
Το όπλο του Πλούτωνα ήταν ένα δίκρανο με το οποί διέλυε ότι τον ενοχλούσε.
Ο Πλούτωνας με την σκοτεινή και μακάβρια προσωπικότητά του ήταν άγριος και αμείλικτος με συνέπεια να μην είναι ιδιαίτερα αρεστός σε Θεούς και ανθρώπους


 Πλούτωνας 
 Ρωμαϊκό Μαρμάρινο  αγαλματίδιο του (1ος αιώνας μ.Χ.)
Μουσείο Πολ Γκετί στο Λος Άντζελες 


Ο Πλούτων στο άρμα του
Εργαστήριο Τσούλιο Ρομάνο (1516)
Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης στη Βιέννη 
 

Πλούτωνας
  Αγκοστίνο Καρράτσι (1592)
Πινακοθήκη Εστένσε στη Μάντοβα 


Πλούτωνας, Ποσειδώνας και Δίας 
Οροφογραφία του Καραβάτζο (1597-1600)
Καζίνο της Βίλας Μπονκομπάνι Λουντοβίτσι στη Ρώμη 


Λεπτομέρεια, Πλούτωνας
Οροφογραφία του Καραβάτζο (1597-1600)
Καζίνο της Βίλας Μπονκομπάνι Λουντοβίτσι στη Ρώμη 


Πλούτων και Κέρβερος
Jacques Augustin Pajou (1760)
Μουσείο Λούβρου 


Πλούτωνας
Henri Chapu (1885)
Κήπος στο Μουσείο Κοντέ στην πόλη Σαντιγί Γαλλίας 


H Περσεφόνη ήταν κόρη του Δία και της θεάς Δήμητρας.
Μια ημέρα η Περσεφόνη με τις φιλενάδες της βγήκαν να απολαύσουν ξένοιαστες την πανέμορφη πεδιάδα στο  Νύσιον Πεδίον.
Η Περσεφόνη ανέμελη, μαζεύοντας λουλούδια, απομακρύνθηκε από την συντροφιά της αναζητώντας το ποιο όμορφο λουλούδι.
 Όταν έσκυψε να κόψει ένα νάρκισσο, άνοιξε η γη και πρόβαλε ένα άρμα που οδηγούσε ο Πλούτωνας.
 Την άρπαξε για να την οδηγήσει στον κάτω κόσμο που ήταν το βασίλειό του.
Οι κραυγές για βοήθεια της Περσεφόνης δεν ακούστηκαν από κανέναν εκτός από την Εκάτη και τον Ήλιο που είδαν την αρπαγή.
Μάταια η λυπημένη Δήμητρα περιπλανιόταν αναζητώντας την κόρη της, με οργή για τον Δία  που επέτρεψε να συμβεί αυτό στη κόρη τους.
Η θλίψη της ήταν τέτοια που παραμέλησε το φυτικό της βασίλειο  με αποτέλεσμα να αρχίσουν όλα τα φυτά να μαραίνονται.
Ο Ήλιος συμπόνεσε την δυστυχισμένη μάνα και της αποκάλυψε τι είχε συμβεί.
Αμέσως η Δήμητρα έτρεξε στο Δία και απαίτησε την επιστροφή της Περσεφόνης αλλιώς δεν θα φύτρωνε τίποτα πάνω στη γη.
Ο Πλούτωνας  ξέροντας ότι όποιος φάει κάτι στο βασίλειό του θα δενόταν για πάντα μαζί του, πρόσφερε στην Περσεφόνη να φάει ένα ρόδι. 
Η Περσεφόνη έφαγε έξι ρόγες.
Ο Δίας βλέποντας τη δυστυχία των ανθρώπων από την οργή της Δήμητρας που απαιτούσε την επιστροφή της Περσεφόνης αλλά ξέροντας και τους νόμους του κάτω κόσμου, 
βρήκε μια συμβιβαστική λύση.
Έξη μήνες θα ζούσε η Περσεφόνη στον κάτω κόσμο και έξη κοντά στην μητέρα της.
Έτσι κάθε φορά που η Περσεφόνη κατεβαίνει στον κάτω κόσμο, τα φύλα πέφτουν τα λουλούδια μαραίνονται όπως η ψυχή της Δήμητρας που χάνει την κόρη της.
Αντίθετα όταν η Περσεφόνη επιστρέφει η γη γιορτάζει ανθίζοντας και φορώντας τα πράσινά της και  απλόχερα προσφέρει καρπούς στους ανθρώπους.


Περσεφόνη και Πλούτωνας στον θρόνο τους 
Ανάγλυφο από τερακότα - Επιζεφύριοι Λοκροί στην Κάτω Ιταλία (500-450 π.Χ.)
Μουσείο Τέχνης στο Κλίβελαντ 


Περσεφόνη και Πλούτωνας
Αττική ερυθρόμορφη κύλικα από την πόλη Vulci Ιταλίας (440-430 π.Χ.)
Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο 


Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα
Ψηφιδωτό στην Αμφίπολη (340 π.Χ.)


Ο Πλούτωνας με τα άλογά του και η Περσεφόνη 
Κρατήρας από την Απουλία (340 π.Χ.)
Παλαιό Μουσείο Βερολίνου 


Απαγωγή της Περσεφόνης
Ανάγλυφο από την Ρωμαϊκή Βίλα Chiragon στην Τουλούζη Γαλλίας (1ος αιώνας μ.Χ.)
Αρχαιολογικό Μουσείο Τουλούζης


Ελευσίνιος μύθος για Τριπτόλεμο 
Θραύσματα από μεγάλο μαρμάρινο αναθηματικό ανάγλυφο (100-90 π.Χ.)
Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας 


Λεπτομέρεια, Πλούτων και Περσεφόνη


Περσεφόνη, Πλούτωνας και Κέρβερος
Γλυπτά από Ναό στη Γόρτυνα Κρήτης (180-190 μ.Χ.)
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

 
Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Λεπτομέρεια από Ρωμαϊκή σαρκοφάγο (2ος αιώνας μ.Χ.)
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Βενετίας


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
 Βινσένζο ντε Ρόσι (1565)
Μουσείο Αλβέρτου και Βικτώριας στο Λονδίνο 


Λεπτομέρεια


Πίσω όψη


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Αλεσσάντρο Αλλόρι (1570)
Μουσείο Πολ Γκετί στο Λος Άντζελες


Περσεφόνη και Πλούτωνας 
Πάρις Μπορντόνε (1500-1571)
Πινακοθήκη-Ίδρυμα Bemberg στην Τουλούζη 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Νικολό ντελ΄ Αμπάτε (1552-1570)
Μουσείο Λούβρου


Πλούτων και Περσεφόνη 
Χέντρικ φαν Μπάλεν και Γιαν Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος (1610)
Μουσείο και Γκαλερί Τέχνης Μπράιτον στο Ηνωμένο Βασίλειο 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Μουσείο Πτι Παλαί στο Παρίσι 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Μουσείο Μποργκέζε στη Ρώμη 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Μουσείο Μποργκέζε στη Ρώμη 


Λεπτομέρεια


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Πινακοθήκη Γκελμέντε στο Βερολίνο 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Ρούμπενς (1636-38)
Μουσείο του Πράδο στη Μαδρίτη


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Νικολά Μινιάρ (1651)
Ιδιωτική συλλογή 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Bartholomeus Eggers (1680)
Κάστρο Caputh κοντά στο Βραδεμβούργο 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Μέρος οροφής στο Ανάκτορο των Μεδίκων στη Φλωρεντία 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Φρανσουά Ζιραρντόν (1699)
Πάρκο στο Παλάτι Βερσαλλιών 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Φρανσουά Ζιραρντόν (1699)
Πάρκο στο Παλάτι Βερσαλλιών 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Φρανσουά Ζιραρντόν (1699)
Πάρκο στο Παλάτι Βερσαλλιών 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης, βάση γλυπτού 
Φρανσουά Ζιραρντόν (1699)
Πάρκο στο Παλάτι Βερσαλλιών 


O Πλούτωνας αρπάζει την Περσεφόνη
Τοιχογραφία στο Παλάτσο Λάμπια στη Βενετία 


Κυρίες του 18ου αιώνα μπενιαρίζονται
Φρανσουά Φλαμένγκ (1888)
Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Γρηγόριος Λαζαρίνι (1657-1730)
Ιδιωτική συλλογή


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Samuel Masse (1672-1753)


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Simon Troger (1683-1768)
Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Johann Peter Wagner (1730-1809)
Κήπος Κάστρου στην πόλη Βύρτσμπουργκ Γερμανίας 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Ουίλιαμ Έτυ (1787-1849)


Πλούτων και Περσεφόνη
Edwart James Physick (1849)
Ιδιωτική συλλογή 


Σιντριβάνι με την Αρπαγή της Περσεφόνης
Κήπος Εξοχικής κατοικίας Waddesdon Manor στο χωριό Waddesdon Αγγλίας 


Σιντριβάνι με την Αρπαγή της Περσεφόνης
Κήπος Εξοχικής κατοικίας Waddesdon Manor στο χωριό Waddesdon Αγγλίας 


Σιντριβάνι με την Αρπαγή της Περσεφόνης
Κατάνια Σικελίας 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Είσοδος κτηρίου του Ινστιτούτο Μεταλλίων στην Αγία Πετρούπολη 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Είσοδος κτηρίου του Ινστιτούτο Μεταλλίων στην Αγία Πετρούπολη 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Παλάτι Μιραμπέλ στην πόλη Σάλτσμπουργκ Αυστρίας 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Κήπος εξοχικής κατοικίας Waddesdon Manor στο Μπάκιγχαμσαϊρ Αγγλίας 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Παλάτι Σανσουσί στο Πότσνταμ Γερμανίας 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Πάρκο παλατιού στο δήμο Vechelde στην Κάτω Σαξονία Γερμανίας 



Ο Ορφέας ήταν γιός του Οίαγρου και της Μούσας Καλλιόπης.
Έπαιζε τόσο αρμονικά τη λύρα του και τραγουδούσε τόσο όμορφα που σαγήνευε κάθε θνητό ή αθάνατο που είχε την τύχη να τον ακούσει.
Ακόμα τα άγρια θηρία της φύσης τον πλησίαζαν και ήρεμα δεν χόρταιναν να τον ακούν, τα δε ποτάμια σταματούσαν να ρέουν για να τον ακούσουν να παίζει.
Ο Ορφέας παντρεύτηκε την όμορφη Νύμφη Ευρυδίκη.
Το ερωτευμένο ζευγάρι ζούσε αρμονικά μέχρι που μια ημέρα ο Αρισταίος προσπάθησε βίαια να κάνει δικιά του την Ευρυδίκη.
Η Ευρυδίκη για να ξεφύγει έτρεξε προς το δάσος, εκεί την δάγκωσε ένα φίδι και πέθανε.
Μετά τον θάνατο της Ευρυδίκης απαρηγόρητος ο Ορφέας πήρε τη λύρα του και άρχισε να παίζει τραγούδια λυπητερά κάτι που δεν άφηνε ασυγκίνητο κανέναν.
 Ακόμα και οι Θεοί έκλαψαν.
Ο Απόλλων αμέσως έτρεξε να τον συμβουλεύσει για το τι έπρεπε να κάνει και να φέρει κοντά του την γυναίκα του.
Έτσι αφού γοήτευσε με τη μουσική του τον φοβερό Κέρβερο που φύλαγε την είσοδο του κάτω κόσμου τον άφησε να περάσει στον κάτω κόσμο. 
 Όταν έφτασε μπροστά στον Πλούτωνα και την Περσεφόνη άρχισε να παίζει τη λύρα του τραγουδώντας.
 Οι μελωδίες του μαλάκωσαν την σκληρή καρδιά του Πλούτωνα 
Τόσο συγκίνησε τον άρχοντα του κάτω κόσμου ο οποίος έκανε κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ.
 Του επέτρεψε να πάρει μαζί του την Ευρυδίκη.
 Ο Ερμή που ήταν ο αρμόδιος για την μεταφορά των θνητών στον κάτω κόσμο, θα τους συνόδευε με έναν όρο.
Ο όρος ήταν ότι φεύγοντας από τον κάτω κόσμο θα περπατούσε μπροστά ο Ορφέας και από πίσω θα ακολουθούσε η Ευρυδίκη με τον Ερμή και
 δεν θα έπρεπε να γυρίσει πίσω να την δει πριν φτάσουν στον επάνω κόσμο.
Η Ευρυδίκη ακολουθούσε ως σκιά πίσω του, θα έπαιρνε σάρκα και οστά μόνο όταν ανέβαιναν στο επάνω  κόσμο.
Κάποια στιγμή μη ακούγοντας βήματα πίσω του ο Ορφέας σκέφτηκε ότι ο Πλούτωνας τον είχε ξεγελάσει, 
απερίσκεπτα  για να βεβαιωθεί ότι η αγαπημένη του τον ακολουθεί έριξε μια ματιά πίσω κάτι που ήταν αρκετό να χάσει την αγαπημένη του για πάντα.
Για να μην ξεχαστεί ποτέ ο Ορφέας, οι θεοί φρόντισαν η λύρα του Ορφέα να στολίζει για πάντα τον ουρανό ανάμεσα στους άλλους αστερισμούς.
Ο μύθος ενέπνευσε και εμπνέει ακόμα και στις ημέρες μας ανθρώπους της τέχνης στο χώρο της μουσικής, του θεάτρου, του κινηματογράφου της γλυπτικής και της ζωγραφικής.


Ορφέας και Κέρβερος 
Baccio Bandinelli (1519)
Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι στη Φλωρεντία


Ο Ορφέας στον κάτω κόσμο
Γιαν Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος (1594)
Παλάτσο Πίττι στη Φλωρεντία 


Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη μετά την απόφαση του Πλούτωνα και της Περσεφόνης
Ρούμπενς (1633-38)
Μουσείο του Πράδο στη Μαδρίτη


Ο Ορφέας ενώπιον του Πλούτωνα και της Περσεφόνης
Φρανσουά Περιέ (1647-50)
Μουσείο Λούβρου


Ο Ορφέας στον κάτω κόσμο 
Gerard de Lairesse (1662)
Μουσείο Boverie στη Λιέγη Βελγίου 


Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη με Πλούτωνα και Περσεφόνη στον κάτω κόσμο 
Ζαν Ραού (1709)
Μουσείο Γκετί στο Λος Άντζελες 


 Ευρυδίκη με Πλούτωνας και Ορφέας 
Μπενεντέτο Τζενάρι Β΄ (1633-1715)


 Ο Ορφέας σώζει την  Ευρυδίκη από τον κάτω κόσμο 
Λεπτομέρεια από τοιχογραφία στο Παλάτσο Sandi στη Φλωρεντία 


Ο Ορφέας στον Άδη ζητώντας την Ευρυδίκη 
Jean Restout (1763)
Μουσείο Λούβρου 


Ο Ορφέας παίρνει την Ευρυδίκη από τον κάτω κόσμο 
 Χάινριχ Φύγκερ (1751-1818)


Ορφέας και Κέρβερος
Τόμας Κρόφορντ (1843)
Μουσείο Καλών Τεχνών Βοστώνης 


Ο Ορφέας στον κάτω κόσμο 
Louis Jacquesson de la Chevreuse (1863)
Μουσείο Τέχνης Αυγουστίνων στην Τουλούζη Γαλλίας 


Ο Ορφέας στον κάτω κόσμο 
Ανρί Ρενό (1865)
Μουσείο Καλών Τεχνών στην πόλη Καλαί Γαλλίας 


Ο Ορφέας με τη λύρα του ενώπιον του Πλούτωνα και της Περσεφόνης για να κερδίσει την Ευρυδίκη
Χέρμαν Βίλχελμ Μπίσεν (1798-1868)
Νέα Γλυπτοθήκη Κάρλσμπεργκ στην Κοπεγχάγη Δανίας 


Ο Ορφέας επιστρέφει από τον κάτω κόσμο 
Σερ Ουίλιαμ Μπλέικ Ρίτσμοντ (1885)
Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στο Λονδίνο 


Ο Ορφέας κοιμίζει τον Κέρβερο
Henri Peinte (1887)


Ο Ορφέας μπαίνει στον κάτω κόσμο
Άλφρεντ Χρντλίκα  (1928-2009)
Μνημείο κατά του πολέμου και του φασισμού στην Πλατεία Αλμπερτίνα στη Βίεννη 


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Από χαρακτικό Άλμπρεχτ Ντύρερ (1516)


Πλούτωνας με Κέρβερο 
Από Χαρακτικό Γιάκοπο Καράλιο (1500-1565)


Ο Πλούτωνας σέρνει την Περσεφόνη στο άρμα του 
Από χαρακτικό σε χαρτί του Κορνέλις Κορτ (1565)


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Από χαρακτικό του Grispijn van de Passe (1602-1607)


Η Αρπαγή της Περσεφόνης
Από χαρακτικό σε χαρτί του Philip van Gunst (1685-1732)


Η Αφροδίτη ζητά από τον Έρωτα να σημαδέψει την καρδιά του Πλούτωνα 
Από χαρακτικό του Νοέλ λε Μάιρ (1724-1801)
Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη ΕΤΗ στη Ζυρίχη